شمس المعارف الکبرى، اثر شیخ احمد بن على بونى از علماى قرن هفتم هجرى است که به زبان عربى، پیرامون ادعیه و جداول و بعضى از طلسمات و ذکر اسماء اعظم الهى و شرح آنها نوشته شده است.
ساختار
کتاب، در 4 جلد تنظیم شده است. جلد اول، مشتمل بر مقدمه و 15 فصل، جلد دوم، شامل 5 فصل، جلد سوم، واجد 17 فصل و جلد چهارم، داراى 3 فصل است.
گزارش محتوا
در جلد اول، این مباحث مطرح شده است:
حروف معجم و اسرار و رموزى که در آنهاست؛ کسر و بسط و ترتیب اعمال در اوقات و ساعات؛ احکام منازل 28گانه قمر؛ برجهاى 12گانه و ارتباطات و اشاراتى که در آنهاست؛ اسرار بسمله و خواص و برکات مخفى آن؛ اسماء و اذکارى که حضرت عیسى توسط آنها اموات را زنده مىکرد و...
جلد دوم، شامل مباحثى است از قبیل:
اسماء حسناى الهى؛ خواص آیة الکرسى و برکات آن؛ خواص کهیعص و...
در جلد سوم و چهارم، مباحث مربوط به اسماء حسناى الهى و اسرار نافع هر کدام از آنها، اعمال سیمیا، به کار گرفتن حروف و اسرارى که در آنها نهفته است، ادعیه مستجابه و... مطرح شده است.
در فصل 36 که به خواص گیاهان و «حجر مکرم» اختصاص دارد، به سفرهاى 12 ساله مؤلف براى دست یافتن به این دانش و برخى مآخذ ناآشنا اشاره شده است. به نظر روسکا، این فصل احتمالاً بعدها با استفاده از کتاب «سر الاسرار» رازى، به کتاب افزوده شده است، زیرا مطالب آن با دیگر فصول کتاب همخوانى ندارد.
وضعیت کتاب
مؤلف، کتاب خود را با عنوان «تیسیر العوارف فى تلخیص شمس المعارف» خلاصه نموده و صلاحالدین آلپاى نیز آن را به ترکى ترجمه کرده است.
منابع :
- متن و مقدمه کتاب
- دایرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 13.