عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «قاضی سعید قمی» ثبت شده است

مولی میرزا محمد سعید بن محمد مفید مشهور به قاضی سعید قمی از عارفان بزرگ قرن یازدهم قمری است.

هانرى کربن تاریخ تولد وى را به سال 1043 هـ.ق در شهر قم درج نموده است.

قاضى سعید قمى پس از فراگیرى علوم مقدماتى و طب نزد پدر و برادر بزرگترش به حکمت و عرفان روى آورد و به حوزه درسى ملا محسن فیض کاشانى وارد گردید.

فیض کاشانى در تکوین اندیشه هاى این دانشور تأثیر فراوانى داشت،  در مدتى که فیض کاشانى در شهر مقدس قم بسر مى برد، قاضى سعید از محضرش بهره مند گشته، نزد وى اندیشه هاى عرفانى خود را غنا بخشیده و شکوفایى او در قلمرو شعر و سروده هاى عرفانى ماحصل ارتباط وى با فیض کاشانى بوده است.

سپس قاضى سعید قمى براى استفاده از اندیشه هاى عرفانى حکیمان اصفهان، شهر مقدس قم را به قصد آن دیار ترک نمود. در این زمان اصفهان یکى از مهمترین کانون‌هاى فرهنگى و علوم اسلامى محسوب مى شد. او در حوزه درسی ملا رجبعلی تبریزی (شاگرد صدرا) به تحصیل منطق، علوم طبیعى و الهیات پرداخت.

وی در علوم دینی و عرفانی شاگرد فیض کاشانی بود (شرح التوحید، ج1 ص 63 و 301 و 449 ، الاربعین ص 191، 202، 245)

ابتدا به دلیل مهارت کامل در طب پزشک شاه عباس صفوی ثانی بود و بعدها توسط شاه به سمت قاضی و شیخ الاسلام قم منصوب و مدت طولانی در این سمت بود. وی با وجود تصوی منصب قضاوت شرعی از سوی سلاطین صفوی توجه چندانی به آنها نداشت و حتی در برهه هایی مورد غضب برخی از آنان قرار گرفت.

حضرت امام خمینى قدس سره در کتاب «مصباح الهدایه» از وى به عنوان عارف کامل قاضى سعید شریف قمى سخن مى گویند و در ادامه مى افزایند: «قاضى سعید در عرفان مقام والایى دارد و در راه سلوک قدمى استوار و کتاب شرح توحید صدوق این فاضل فرزانه زائرى عزیز و نفیس معرفى مى کنند و در موضوع خود بى نظیر است».

مهمترین کار او شرح و تاویل احادیث اهل البیت علیهم السلام است یعنی نزدیکی بین حکمت و عرفان با دین که از سوی صدرالمتالهین در این دوره آغاز و بعد توسط استادش فیض تقویت شد. بیشتر آثار او مانند شرح توحید صدوق ،شرح الاربعین، الاربعینیات لکشف انوار القدسیات و رساله حقیقه الصلوه در همین راستا است.

وی از سی سالگی تا پایان عمر شریفش را به شرح و تاویل احادیث پرداخت و تراث عظیمی را در این زمینه از خود برجای نهاد و او با تاییدات الهی و محبت به ائمه اطهار علیهم السلام و تسلطی که بر میراث کلامی و حکمی و عرفانی داشت ، مهارت خاصی در فهم و شرح اسرار مکنون و دقایق مخزون در متون دینی و به ویژه معضلات آنها داشت.

وی درآثاری نظیر حقیقه الصلوه و الفوائد الرضویه مباحث عرفانی مکتب محی الدین را به قلم آورده است.

از دیگر آثار او می توان الکشف عن القراآت السبع الکشف عن القراآت السبع، الفواید الرضویه، مرقاه الاسرار، النفحات الالهیه والخواطر الالهامیه، المقصد الاسنى، الانوار القدسیه، البرهان القاطع، البوارق الملکوتیه، حاشیه بر اثولوجیا، کلید بهشت، شرح حدیث بساط، شرح حدیث غمام و حاشیه بر شرح الاشارات خواجه نصیرالدین طوسى را نام برد.

منابع :

  • آشتیانی  سید جلال الدین، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم
  • آشتیانی  سید جلال الدین، شرح فصوص الحکم (القیصری)
  • امینی نژاد  علی، آشنائی با مجموعه عرفان اسلامی، صص 176 تا 228
  • یزدان پناه  سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، صص 34 تا 60
  • امینی نژاد  علی، حکمت عرفانی، صص 44 تا 51
  •  یزدان پناه سید یدالله، فروغ معرفت، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، صص 147 تا 148