1 - تفاوت سفر اول با دیگر سفرها: برخی از تعبیراتی که گذشت، درباره انسانی است که تمامی اسفار اربعه را طی کرده و پارهای درباره کسی که سفر اول را به اتمام رسانده است؛ سرّ قضیه آن است که عمده اسفار اربعه، سفر اول است و سالک با به پایان بردن آن گویا راه را تا سرمنزل مقصود پیموده است، زیرا سیر سالک در اسفار بعدی ارادی و اختیاری نیست و به دست پروردگار که در وجود سالک حاکم است، انجام میگیرد. توضیح اسفار اربعه پس از این میآید.
2 - تفاوت تعبیرها از نظر شهرت: تعبیراتی که گذشت، از نظر اشتهار در یک سطح نیستند. تعبیراتی همانند فنا، لقاء الله ومعرفة الله بسیار مشهورتر از تعبیراتی همانند «تصحیح خیال» و «وطن اصلی» میباشد.
3 - تعابیر مختلف از یک حقیقت حکایت میکنند: همانگونه که در بحثِ مبدأ سفر گفتیم تعبیرات درباره مبدأ سفر گوناگون است، اما همه از یک واقعیت حکایت میکنند، در اینجا نیز میگوییم تعبیرات سیگانهای که درباره مقصد سفر بیان شده، همه از یک حقیقت حکایت میکنند. البته با توجه به توضیح شماره (۱) که مقصد، گاه پایان سفرهای چهارگانه در نظر گرفته میشود و گاه پایان سفر نخست.
منابع :
- سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعی)، آیتالله علی رضائی تهرانی، صص 498 تا 499