مرحوم عارف کامل حاج شیخ محمد بهاری در تعریف سرّ میفرماید:
«مراد از سرّ آن مطلبی است که طایفهای آن را ندانند. که اگر به آنها القا کنی یا لغو باشد یا باعث فساد عقیدة آنها گردد ولو بالمآل و این به حسب اشخاص و بلاد متفاوت است»(تذکرة المتقین، ص۱۱۹).
افشاء اسرار در حکم کفر سلوکی است و اول ضررش برخود سالک وارد میشود و گاه این ضرر بر سر دار رفتن است.
گفت آن یار کزو گشت سرِ دار بلند
جُرمش آن بود که اسرار هویدا میکرد(دیوان حافظ)
کم نبودهاند سالکانی که به خاطر آفت افشای اسرار و حتی افشای یک سرّ از سلوک بازماندهاند. استاد در زمینۀ کتمان سرّ نوشتهاند:
«این از شرایط بسیار مهم سلوک است و بزرگان طریق در این شرط اهتمام بسیار نموده و به شاگردان خود سفارشهای مهم نموده و توصیه را به حدّ مبالغه رساندهاند. خواه در عمل و اوراد و اذکار باشد و خواه در واردات و مکاشفات و حالات. حتّی در مواردی که تقیّه غیر ممکن و افشای سرّ نزدیک میگردد، توریه را از لوازم و دستورات شمردهاند ...» (لب اللباب، ص۱۳۱).
از عبارت استاد به دست آمد که سرّ شامل حالات، مقامات، اوراد، مکاشفات هم میشود. بلکه به نظر حقیر سرّ شامل ارتباطات سلوکی با افراد سالک و خود استاد هم هست و همه اینها باید مخفی بماند. در بحث زاد و توشه سفر درباره کتمان سرّ مطالبی گذشت.
منابع :
- سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعی)، آیتالله علی رضائی تهرانی، صص 669 تا 670