عرفان شیعی

بازشناسی قبض خواستة مجهول‌السبب از قبض ناخواسته که همان قبض الهی است دشوار است و ظاهراً سه راه بیشتر ندارد:

1 - تعیین استاد کامل.

2 - شهادت دل. البته برای سالکانی که دریافت‌های قلبی آنها انحراف نداشته و یا کم دارد.

3 - عمل به دستوراتی که قبل از این گفتیم.

اگر قبض برطرف شد، معلوم است خواستة مجهول‌السبب بوده و اگر باقی ماند، معلوم است که ناخواسته و الهی است. در این صورت سالک باید دل به امر الهی بنهد، زیرا تغییر وضعیت از عهدة او خارج است. در حقیقت سالک باید به این روایت نبوی شریفه عمل کند:

«إذا رأیتُم الامْر لاتَسْتَطیعُون تَغْییره فَاصْبِروا حتّی یکون اللهُ هو الذی یُغَّیِرُه»(نهج الفصاحه)؛

«هرگاه دیدید چیزی را نمی‌توانید تغییر دهید، صبر پیشه سازید تا خدا خود تغییرش دهد».

سالک باید بداند که خداوند رحمان جز خیر و سعادت او را مقدّر نمی‌کند که:

در طریقت هرچه پیش سالک آید خیر اوست

در صراط مستقیم ای دل کسی گمراه نیست (دیوان حافظ)