نفس رحمانی با توجه به سریان آن در همه تعینات سه مرحله دارد:
· مرحله پیش از امتداد
این مرحله در تعین اول قرار دارد که کل نفس رحمانی به نحو مندمج و فشرده در این تعین موجود است. در این مرحله هنوز امتدادی صورت نگرفته و باید آنجا را باطن نفس رحمانی دانست. از همین روست که برخی می‌کوشند نفس رحمانی را از تعین ثانی مطرح سازند؛ زیرا حقیقت نفس رحمانی امتداد و سریان است و هنوز در تعین اول هیچ امتداد بالفعلی مطرح نیست. لکن حق آن است که باطن شیء هیچ‌گاه از ظاهر آن بریده نیست و همین که باطن نَفَس رحمانی و حالت اندماجی آن در تعین اول هست و همان باز می‌شود و در تعین ثانی و تعینات دیگر گسترده می‌شود، باید تعین اول را نیز در حیطه نفس رحمانی و اساساً شروع نفس رحمانی را از آنجا دانست؛
· مرحله امتداد ایجادی
این مرحله در تعین ثانی قرار دارد. در بحث‌های آینده، چگونگی نفس رحمانی در موطن تعین ثانی وضوح بیشتری می‌یابد؛ لیکن به‌اجمال می‌توان گفت نفس رحمانی در تعین ثانی سِمَت مبدائیت و ایجاد می‌یابد، و می‌رود که مسئله ایجاد و خلقت روی دهد، اما هنوز این امر رخ نداده است؛
· مرحله صورت ممتد
این مرحله از حضرت دوم به بعد روی می‌دهد، یعنی در تعینات خلقی از عالم عقل تا عالم ماده. در این مرحله امتداد وجودی بالفعل صورت می‌بندد، و علت اینکه گروهی از عرفا نفس رحمانی را فقط در همین مرحله معنا می‌کنند همین است که صورت امتدادی بالفعل و واقعی، ناظر به این مرحله است و حالت نَفَسی مشهود در این موطن روی می‌دهد.
منابع :
- امینی نژاد – علی، حکمت عرفانی، ص 316