عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

در طول تاریخ عرفان اسلامی و شیعی هیچ یک از کتاب های نگاشته شده تخصصی عرفانی و نیز کتاب های عرفان نظری در سطوح پائین‌تر، ویژگی آموزشی نداشته‌اند. قریب به اتفاق این کتاب‌ها تمام مباحث عرفانی را نیز پوشش نمی‌دهند.

در دوران ما حجة الاسلام و المسلمین استاد سیدیدالله یزدان پناه برای نخستین بار یک دوره عرفان اسلامی را در ۹۰ جلسه ارائه کردند که ویژگی آموزشی دارد، یعنی تقدم و تاخر ومنطقی مطالب در آن رعایت شده و مجموعه مباحث عرفان نظری را نیز دربر می گیرد. به این ویژگی‌ها بایستی عدم گرایش به نظرات خاص و همچنین و از همه مهم‌تر رعایت گرایش شیعی عرفانی را نیز افزود.

بنابراین کتاب فوق در عرفان نظری همان نقشی را بازی می‌کند که بدایة الحکمة در آموختن حکمت صدرائی آن را بر عهده دارد و در واقع مقدمه‌ای برای ورود به مباحث تخصصی‌تر عرفانی و فراگیری کتب رسمی درسی حوزوی در زمینه عرفان نظری یعنی تمهید القواعد، فصوص الحکم و مصباح الانس است.

این کتاب با ویرایش دکتر سید عطاء انزلی با نام مبانی و اصول عرفان نظری چاپ شد و پس از آن حجة الاسلام والمسلمین استاد علی امینی نژاد آن را درس بندی کرده و با افزودن چکیده مطالب و پرسش های هر درس، تحریری نو از مطالب آن نیز ارائه داده‌اند که با عنوان حکمت عرفانی به چاپ رسیده است.

از استاد یزدان پناه اثر نفیس دیگری نیز به نام فروغ معرفت در اسرار خلافت و ولایت نیز در سال ۱۳۹۵ به چاپ رسید که شرح رساله مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة اثر قویم امام خمینی رحمة الله علیه است. این کتاب مشتمل بر مقدمه‌ای مفصل است که ۳۳۰ صفحه از جلد نخست کتاب را دربر می‌گیرد. صفحات ۷ تا ۳۰۱ از این مقدمه شامل مطالب مقدماتی بسیار مفیدی در مورد جایگاه عرفان در دین، سیر تاریخی و ادوار عرفان نظری، شخصیت های برجسته عرفان نظری، تاثیر و تاثر حکمت متعالیه صدرایی و عرفان نظری و در انتها جایگاه امام خمینی (ره) در عرفان نظری می‌باشد.

لیست ذیل در واقع یک سیر مطالعاتی عرفان نظری است که برای خواننده مبتدی و به ترتیب توصیه می‌شود.

البته برای درک عمیق‌تر مبانی عرفانی، گذراندن یک دوره فلسفه اسلامی (مشاء و اشراق) و حکمت متعالیه نیز الزامی است که در این سطح می توان این نیاز را با کتاب‌هائی مانند بدایة الحکمة (علامه طباطبائی ره) و شروح فارسی آن و یا آموزش فلسفه (آیت الله مصباح یزدی دام عزه) رفع نمود.

۱-امینی نژاد – علی، آموزش پودمانی مبانی عرفان اسلامی، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، ۱۳۹۲

۲ - امینی نژاد علی، بابائی مهدی، کرمانی-علی رضا، مبانی و فلسفه عرفان نظری، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، ۱۳۹۰

۳ - یزدان پناه سید یدالله، تحقیق و نگارش هلالیان، سعید - فروغ معرفت در اسرار خلافت و ولایت - چاپ و نشر عروج، چاپ اول، ۱۳۹۵(صص ۷ تا ۳۰۱)

۴ - یزدان پناه سید یدالله، تحقیق و نگارش امینی نژاد علی، حکمت عرفانی، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، ۱۳۹۰

۵ - یزدان پناه سید یدالله، تحقیق و نگارش انزلی مبانی و اصول عرفان نظری، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چاپ چهارم ۱۳۹۲