عرفان شیعی

طامه کبری از نام هایی است که قرآن با آن به روز قیامت اشاره کرده است. تفسیر اهل معرفت از واقعه قیامت، سبب نامگذاری تعین اول به این نام شده است.

از نظر آنان قیامت کبری (در مقابل قیامت صغری، یعنی مرگ) بر دو گونه است:

•  قیامت کبرای انفسی
•   قیامت کبرای آفاقی یا شرعی

ویژگی بارز قیامت کبرای شرعی، تجلی وحدت حقیقی حضرت حق برای کل نظام هستی است، اما قیامت کبرای انفسی آن است که عارف پس از قیامت کبرای شرعی به مقامی می رسد که در آن، وحدت حقیقی و تجلی ذاتی برایش مشهود می گردد. از این رو، برای عارف، قیامت کبرای انفسی می رسد و تجلی ذاتی در همین دنیا برای وی رخ می دهد.

طامّه به معنای رنج و مرگ و امثال آن است و مراد از طامّه کبری، قیامت است که در آن تجلی ذاتی روی می‌دهد و عالی‌ترین نوع تجلی ذاتی در تعین اول اتفاق می‌افتد پس وصول به تعین اول، به معنای روی دادن تجلی ذاتی اعظم و طامّه کبری است.

از همین رو، می توان اسامی قیامت شرعی را بر آن نیز اطلاق کرد و چون سرانجام این قیامت انفسی، برای عارف در مقام تعین اول رخ می دهد، این نام به طور ویژه بر تعین اول اطلاق می شود:

الاول هو مجلی الذات الأحدیه و عین الجمع و مقام أو أدنی و الطامه الکبری ومجلی حقیقه الحقایق هو غایه الغایات و نهایه النهایات

(کاشانی، اصطلاحات الصوفیه ، ص 77)

تعین اول همان محل جلوه گری ذات احدی و عین جمع و مقام أو ادنی و طامه کبری و محل جلوه گری حقیقه الحقایق است؛ همان مقامی که آخرین غایت ها و نهایت نهایت هاست.

منابع :

• یزدان پناه – سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، ص406
• امینی نژاد – علی، حکمت عرفانی، ص 391