مشرع الخصوص إلی معانی النصوص، به زبان عربى، توسط علاءالدین على بن احمد مهایمى، در شرح نصوص صدرالدین قونوى نگاشته شده است. شارح در این کتاب، به امهات مسائل عرفانى از قبیل توحید، نبوت و ولایت اشاره کرده و تا حدى بعضى از غموض نصوص را حل نموده است.
وى درباره انگیزه خود بر نگاشتن این شرح مى‌نویسد: «از آنجا که کتاب نصوص، اثر شیخ محقق... محمد بن اسحاق بن محمد بن یوسف قونوى، با خورشیدهاى این علم، درخشنده است و شکوفه‌ها و گل‌هاى آن را آشکار کننده و درختان پربار آن را با شیرین‌ترین میوه‌ها از هر نوع، دربردارنده و پرده از رازهاى پنهان آن بردارنده است و اصلا هیچ شرحى را براى آن ندیدم؛ چه برسد به شرحى که وافى به حل الفاظ و معانى آن باشد و مقاصد و مبانى آن را استیفا نماید، امر الزامى و توفیق الهى مرا وادار نمود که شرحى را بر آن بنگارم تا دل‌هاى طالبانش را در این مطالب فایده بخشد.
شارح در مقدمه کتاب، ابتدا، سه فصل مهم را تأسیس کرده است. در فصل اول، به بیان ادله‌ى نقلیه در باب توحید، از قرآن کریم و اقوال نبوى(صلی الله علیه و آله) مى‌پردازد و آیات«و لله المشرق و المغرب فاینما تولوا فثم وجه الله» و«هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن و هو بکل شىء علیم» و«و هو معکم اینما کنتم» و حدیث قرب نوافل و سایر روایات نبوى را ذکر مى‌کند، سپس کلماتى را از بزرگان عرفان از قبیل سهروردى، جنید، حلاج، ابوعلى دقاق، شبلى، خواجه عبدالله انصارى و سایر عرفا نقل مى‌نماید.
فصل دوم، درباره براهین عقلیه بر اثبات وجود واجب تعالى است. البته این‌گونه براهین صرفاً جنبه تأییدى دارد و در عرفان، ادله کشفیه صحیحه، معتبر است. به‌هرحال، در این فصل در دو مقام بحث مى‌شود: یکى در اثبات وجود مطلق و دیگرى وجوب بالذات آن. شارح در مقام دوم، هفت برهان بر اثبات وجوب وجود ارائه مى‌دهد.
فصل سوم، در رفع شبهات است.
شارح بعد از تحریر فصول سه‌گانه، به شرح نصوص بیست و دوگانه کتاب پرداخته است.
وى در هر نص، بخش‌هایى از کلام مصنف را با عنوان «قال رضى‌الله‌عنه...» یا «قال الشیخ قدس‌سره...» یا «قال رضوان‌الله‌علیه...»، ذکر مى‌کند و در ذیل آن، به توضیح و تفسیر مى‌پردازد.
کتاب، توسط احمد فرید مزیدى، تحقیق و تصحیح شده است. وى در مقدمه، به معرفى مصنف و شارح و آثار هر کدام پرداخته است. پاورقى‌ها به شرح الفاظ و عبارات دشوار و ذکر منابع روایات و... اختصاص یافته است.
فهرست محتویات، در پایان کتاب ذکر شده است
منابع :
- ویکی نور