نتائج الافکار القدسیة، به زبان عربى، حواشى علامه مصطفى عروسى است بر کتاب «احکام الدلالة على تحریر الرسالة»، تألیف زکریا بن محمد انصارى که خود شرحى است بر کتاب «الرسالة القشیریة»، نوشته عبدالکریم بن هوازن قشیرى.
کتاب «الرسالة القشیریة»، درباره اعتقاد صوفیه در مسائل اصول و عقاید ایشان در مسائل توحید و ذکر مشایخ آنان و تفسیر الفاظ و اصطلاحات رایج میان آنان و پاره‌اى از مباحث عرفانى و اخلاقى، همچون توبه، مجاهده، خلوت و عزلت، تقوا، ورع، زهد و... است. جناب زکریا بن محمد انصارى، کتاب مزبور را به‌گونه مزجى شرح داده و نام آن را «احکام الدلالة على تحریر الرسالة» نهاده است و جناب مصطفى بن محمد عروسى، در دورانى که در مجمعى از اهل علم، در مسجد جد خویش، حاج احمد، مشهور به عریان، به مطالعه و بررسى رساله قشیرى و شرح آن مشغول بوده، آنچه را از باب امداد فتح مبین، به وى الهام مى‌شده، در حاشیه نسخه شرح رساله مزور، مکتوب مى‌نموده است.
وى، پس از اتمام رساله یاد شده، به جمع‌آورى نوشته‌هاى خود پرداخته و آن را «نتائج الافکار القدسیة فى بیان معانى شرح الرسالة القشیریة» نامیده که حواشى وى با شرح مزبور، روى‌هم‌رفته، در چهار جلد گنجانده شده است. وى در هر مبحث، بخشى از کلام شارح را با عنوان «قوله...»، به‌طور جداگانه ذکر کرده و سپس به فاصله یک خط تیره در زیر آن، همان بخش مذکور را در قالب چند بخش کوچک، با عنوان «قوله...»، تشریح و تبیین نموده است.
نمونه‌اى از کار او:
«بسم الله الرحمن الرحیم
اى ابتدئ و الاسم مشتق من السمو و هو العلو و قیل من الوسم و هو العلامة و الله علم على الذات الواجب‌الوجود.
و هو العلو؛ اى فهو من الاسماء المحذوفة الاعجاز کید و دم بنیت اوائلها على السکون و ادخل علیها الهمزة الوصل لمتعذر النطق بالساکن.
(قوله: و قیل من الوسم و هو العلامة)؛ أى أو من السیما، فوزنه على الأول، أفع و على الثانى، أعل و على الثالث، أفل کما حکاه الشبراملسى و لا یخفى وجهه على من عرف التصریف.
(قوله: و الله علم)؛ أى علم شخصى جزئى و إن کان لا یقال ذلک إلا فى مقام التعلیم أدبا فى حقه تعالى. لا یقال أخذ الواجب‌الوجود فى مفهوم المسمى یصیره کلیا، لأنا نقول هو لیس من جملة المسمى و إنما هو لتعیینه و اعلم أن هذا الاسم الشریف هو نقطة دائرة جمیع الأسماء و الصفات، فإنه إلیه مرجعها، حیث هى کامنة فیه و بالتزاوج بینه و بین اسم الرحمن کان ما کان.
(قوله: الواجب‌الوجود)؛ أى الذى وجوده واجب ذاتى له؛ کیف لا و جمیع الأکوان و الوجودات الجائزة إنما هى بمظهر الظهور الحق فیها بالعلم و الإرادة و القدرة مع الاتقان و ذلک من حیث اظهارها ظهور دلالة، لا حلول؛ تعالى الله عن ذلک علوا کبیرا، فعرفت بذلک ذاته و أسماؤه و صفاته و...»
کتاب، توسط شیخ عبدالوارث محمد على، تصحیح و تحقیق شده و آیات و احادیث آن تخریج گردیده است. وى در مقدمه، به معرفى مصنف و شارح و محشى و ذکر آثار هر کدام از آنها پرداخته است. در پایان هر جلد، فهرست محتویات آن ذکر شده است.
پاورقى‌ها به ذکر آدرس آیات و منابع روایات اختصاص یافته است.
منابع :
- ویکی نور