عرفان شیعی

رساله نور على نور در ذکر و ذاکر و مذکور، از تألیفات آیت‌الله حسن‌زاده آملى، به زبان فارسى و در موضوع دعا و ذکر و مناجات، است.

 

ساختار

کتاب، بر یک مقدمه و یازده فصل مرتب گشته است.

 

گزارش محتوا

حضرت استاد، مقدمه رساله را به بیان کلماتى چند، حول مکانت و منزلت دعا از دیدگاه‌هاى مختلف اختصاص داده، آن‌گاه فصول یازده‌گانه رساله را که هر کدام در مطلبى از مطالب مربوط به دعا و ذکر و مناجات است، یکى پس از دیگرى شروع مى‌کند که چکیده و خلاصه آنها بدین قرار است:

 

فصل یکم، درباره چهل کلمه مبارک ذکر و دعا منتخب از قرآن کریم که همراه با برخى اشارات و لطایف اسرار است.

 

فصل دوم، در این است که ادعیه مأثوره از اولیاى دین، حایز لطایف خاصى‌اند که در روایات مرویه از آنان یافت نمى‌شود و بیان سر آن.

 

فصل سوم، در بیان این است که خداوند تبارک و تعالى براى هر چیزى، حدى معین کرد جز دعا و ذکر که از آن به کم راضى نگشت و فرمود: «اُذْکُرُوا اَللّٰهَ ذِکْراً کَثِیراً»5-338:41.

 

فصل چهارم، در بیان این است که باید به آنچه که در عدد دعا و ذکر یا عدد ایام آنها از معصوم رسیده، اهتمام داشت و از زیاده یا کم کردن آن اجتناب نمود.

 

فصل پنجم، در بیان این است که اوقات و امکنه را در تأثیر دعا و ذکر دخلى بسزاست.

 

فصل ششم، در بیان این است که یکى از شرایط مهم تأثیر اذکار و ادعیه، طهارت داعى و ذاکر است.

 

فصل هفتم، در بیان این است که باید عبارت دعا را صحیح ادا کرد و از لحن در آن اجتناب نمود، زیرا دعاى ملحون، به سوى حق جل علا بالا نمى‌رود.

 

فصل هشتم، در بیان این است که دعاى موقت و مأثور براى شیعه مستضعف است، نه شیعه مستبصر، زیرا که او به فعلیت رسیده و بالغ است و خود مى‌داند کجا و چگونه بخواهد و چه بگوید.

 

فصل نهم، در بیان دو مطلب است: 1. اینکه هر کسى را استعداد خاصى است و نباید از یک ذکر خاص نسبت به همه افراد تأثیر واحدى را انتظار داشت. 2. اینکه آنچه از القاءات و تمثلات که در حال ذکر و دعا عاید ذاکر و داعى مى‌شود، همه درونیند، نه بیرونى.

 

فصل دهم، در بیان اینکه مطلب اهم در دعا، مراعات کردن ادب مع الله است.

 

فصل یازدهم، در بیان سر استجابت دعا و اینکه دعا از اسباب مؤثره در عالم است، نه مخالف سنت جاریه الهى.

 

وضعیت کتاب

در پایان کتاب، تحت عنوان «اضافات و توضیحات»، ترجمه آیات، روایات، ادعیه و اقوال حکما و عرفا و برخى توضیحات لازم که از دیگر آثار علمى مؤلف نقل شده، ذکر گردیده است. ترجمه پاره‌اى از متون عربى کتاب، توسط آقاى حسن رمضانى صورت گرفته است. هم‌چنین در پایان، در ذیل عنوان «دیگر آثار قلمى مؤلف»، از سایر آثار مؤلف یاد شده است. این رساله، تا کنون مکرر به طبع رسیده است و آخرین بار توسط انتشارات تشیع در تیراژ 3000 نسخه طبع و منتشر شد.

منابع :

• ویکی نور