عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

عرفان شیعی

عرفان اسلامی در بستر تشیع

با پایان یافتن نیم‌دایرة قوس نزولی، نیم‌دایرة قوس صعودی آغاز می‌شود و همچنان‌که پایان قوس نزول در عرفان، انسان بود، آغاز قوس صعود نیز انسان خواهد بود که از همین جهت به وی «باب‌ الابواب منازل آخرت» گفته‌اند.

این مسیر صعودی، از جهتی شبیه مسیر نزولی است زیرا مراحل و عوالم واحد و همسانی را البته به صورت معکوس طی می‌کنند و همچنان‌که در قوس نزول پس از گذر از تعینات حقانی، عالم عقل و عالم مثال و عالم ماده را در پیش داریم، در قوس صعود ابتدا وارد عالم مثال و در پی آن عالم عقل و پس از آن با تعین ثانی و در آخر به تعین اول می‌رسیم. 

اما در عین این شباهت، این دو مسیر عین هم نیستند چراکه از نظر عرفا تکرار در تجلی ـ که خود بحث مستقلی می‌طلبد ( ر.ک: شرح فصوص الحکم قیصری، فص سلیمانی، ص ۳۵۹؛ نهایة الحکمة، ص ۲۲؛ اسفار، ج۱، ص ۳۵۳ و ج ۲، ص ۱ـ ۳۴۰ و ۹ـ ۳۵۸) ـ وجود ندارد، و از همین روی حرکت حبّی ایجادی به شکل خط مستقیم ترسیم نمی‌شود بلکه به شکل دوری و دایره‌ای ترسیم می‌شود و اساساً تعبیر از سیر نزولی و صعودی به قوس نزول و صعود، دقیقاً وجه همسانی و وجه مغایرت آن دو را تبیین می‌نماید.

منابع :

  • امینی نژاد – علی، حکمت عرفانی، ص 530