احمد بن عاصم انطاکی = ابو عبدالله انطاکی (درگذشته ۲۳۹) اهل انطاکیه است و به صحبت فضیل عیاض رسیده بود. وی عمری دراز یافت. در سال ۱۴۰ هجری به دنیا آمد و حدود یک قرن زیست. وی از اقران بشر حافی و سری سقطی و حارث محاسبی است. گویند وی مرید حارث محاسبی است و احمد بن ابی الحواری با او صحبت داشته است. ابو سلیمان دارانی او را به سبب شدت فراست، جاسوس القلوب نامید. وی ازعالمان به علوم شریعت نیز بوده است.(جامی، نفحات الانس، ص ۶۱ و ص ۹۱؛ سلمی، طبقات الصوفیه، ص ۱۱۸؛ ابن ملقن، طبقات الاولیاء، ص ۴۷؛ قشیری، الرسالة القشیریة، ص ۶۸؛ کشف المحجوب، ص ۱۵۹) کلاباذی او را در شمار کسانی که درعلم معاملات و عرفان عملی کتاب تصنیف کرده‌اند قرار داده است.( التعرف، ص ۲۹) از گفته‌های اوست: «از هیچ کس و هیچ چیزم حسد نیاید مگر ازمعرفت عارفانه، نه معرفت تصدیقی».( جامی، نفحات الانس، ص ۹۱؛ خواجه عبدالله انصاری، طبقات الصوفیه، ص ۲۰۸)
- «اذا جالستم اهل الصدق فجالسوهم بالصدق فانهم جواسیس القلوب یدخلون فی اسرارکم و یخرجون من هممکم (یدخلون فی قلوبکم و یخرجون منها من حیث لا تحسون)».( کلاباذی، التعرف، ص ۱۷؛ قشیری، الرسالة القشیریة (با کمی اختلاف)، ص ۳۴۶)
- «ان اقل الیقین اذا وصل الی القلب یملاء القلب نوراً و ینفی عنه کل ریب و یمتلی القلب به شکراً و من الله تعالی خوفاً».( قشیری، الرسالة القشیریة، ص ۲۸۱)
- «من کان بالله اعرف کان له اخوف».( قشیری، الرسالة القشیریة، ص ۴۴۰)
در این عصر در انطاکیه عبدالله بن خبیق نیز از عرفاست که از کوفه به انطاکیه رفت و در آنجا اقامت گزید.
منابع :
- یزدان پناه-سید یدالله، سیری در تاریخ عرفان اسلامی، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)