اَسیری‌ِ لاهیجی، شمس‌الدین محمد بن یحیی بن علی گیلانی د ۹۱۲ق/ ۱۵۰۶م، عارف، شاعر و از مشایخ سلسله نوربخشیه که «اسیری» تخلص می‌کرد و بدان شهرت یافت.
مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز تالیف این عارف سلسله نوربخش در قرن دهم هجری قمری است . کتاب مفاتیح الاعجاز کتابی حجیم و از شروح مهم بر مثنوی گلشن راز تالیف شیخ محمود شبستری است . مفاتیح الاعجاز با زبان فلسفی دشوار نگارش شده است . دانش ادبی اسیری لاهیجی و علم قرآن و حدیث او در شرح عرفانی ابیات مثنوی گلشن راز کامل است .
شمس الدین محمد اسیری لاهیجی این کتاب را با اصطلاحات دقیق و احاطه کامل بر فلسفه اسلامی نگارش و از واژگان عربی استفاده فراوان کرده است .
مفاتیح الاعجاز شامل بیش از صد و پنجاه عنوان فلسفه و عرفان اسلامی در شرح عرفانی مثنوی گلشن راز است .
اسیری در ۹ ذیحجه ۷۷ به تألیف این کتاب پرداخته، و ظاهراً پیش از ۸۲ق - که نسخه‌ای از آن در راه مکه بر او سماع شده (محمود فاضل، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه جامع گوهرشاد مشهد، ج۱، ص۹۰، مشهد، ۳۶۳ش.) آن‌را به پایان برده است. شرح گلشن راز در حقیقت دانشنامه‌ای است از مطالب و موضوعات عرفان نظری، با گرایشی آشکار به‌سوی مکتب ابن عربی و با استشهاد به آیات و احادیث و روایات معروف و اشعار و اقوال بزرگان صوفیه و مشتمل بر نکته‌های برخاسته از تجربه‌ها و دریافتهای عرفانی شارح.
این شرح در طول چندین سال، همواره موردتوجه و مراجعه عام بوده، و در عصر صفویه به قلم محمد دهدار با عنوان ایجاز مفاتیح الاعجاز تلخیص شده، و در ۳۱۲ق در بمبئی به چاپ رسیده است. این اثر با عنوان جام دلنواز به ترکی نیز ترجمه شده است. (آقا بزرگ طهرانی، الذریعة،ج۳، ص۷۰-۷۱)
متن کامل این کتاب بارها منتشر شده، و نسخه‌ای نسبتاً معتبر از آن به کوشش محمدرضا برزگر و عفت کرباسی، در تهران 1۳۷۱ش انتشار یافته است.