عرفان شیعی

انسان موجودی تربیت‌پذیر است و دین برای تربیت و ساختن او آمده، نه اینکه صرفاً دستوراتی غیرکاربردی به او ارائه دهد، بلکه هدف دین پاک ساختن انسان است.

قرآن می‌فرماید:

«مَا یرِیدُ اللَّهُ لِیجْعَلَ عَلَیکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَکِنْ یرِیدُ لِیطَهِّرَکُمْ» (مائده/۶)؛

«خدا نمی‌خواهد بر شما مشقتی قرار دهد، بلکه اراده دارد شما را پاک سازد».

بهترین دوران برای تربیت انسان دوران پیش از جوانی است. پیر گمراه که بیچاره است و کمتر به فکر اصلاح خویش می‌افتد، ملکات و عقاید او چنان در نفسش راسخ شده که ملک الموت هم نمی‌تواند آنها را از بین ببرد. پیر از میکده بیرون است؛ لذا باید به تربیت انسان‌های تحت تربیتمان در دوران قبل از جوانی اهمیت دهیم و اگر خود لیاقت تربیت آنها را نداریم از عالمان ربّانی و مربّیان روحانی کمک بگیریم. امیرالمؤمنین علیه السلام در نامه به امام حسن علیه السلام می‌فرماید:

«فَاِنّما قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخالیۀ ما أُلقی فیها مِن شیءٍ قَبِلَتْهُ» (نهج‌البلاغه، نامه ۳۱)؛

«قلب نوجوان همانند زمین خالی است که هر چه در او بکاری می‌پذیرد».

مادر و پدر و به‌خصوص پدر، مکلّفند که در تربیت فرزندانشان بکوشند. خداوند می‌فرماید:

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا» (تحریم/۶)؛

«ای مؤمنان خود و اهل و عیال خود را از آتش دور نگه دارید».

عارفی عالی‌مقام که در حدود ۲۰ سالگی به محضر عرفا راه پیدا کرده بود، به فرزند ارجمندش که از سه‌سالگی در دامان اولیای خدا بوده فرموده بود:

«من به حال تو غبطه می‌خورم که از کودکی در دامان اولیای الهی بزرگ شدی».