راه عملی دستیابی و تقویت ادب آن است که آدمی در عظمت امر مورد ادب و احترام و حقّی که بر گردن او است، تأمّل کند و با این تأمل محبّتش را بیشتر نماید و باور کند که انسان بیادب در این مسیر طرد میشود و سالک مؤدّب، ارج میبیند و مقرّب میگردد. مگر نه این بود که شیطان به خاطر ترک ادب رانده شد و نه تنها از رشد و تعالی ماند، بلکه برای همیشه درمانده شد.
مرحوم بحرالعلوم میفرماید:
«و ملاحظۀ ادب در حین عرض حاجات و احتراز از الفاظ امر و نهی از جملۀ لوازم است» (رساله سیر و سلوک منسوب به بحرالعلوم، ص۱۴۶).
مقصود این است که سالک در مقام دعا، به خدا فرمان ندهد، بلکه خواهش کند. البته مقام ادلال مقامی است که به ظاهر، فرمان است، ولی در واقع ناز کشیدن در لباس ناز فروختن است، ولی به زبان ادلال سخن گفتن جا دارد و خود مقامی بس بلند است.
منابع :
- سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعی)، آیتالله علی رضائی تهرانی، صص 286 تا 287