آدم ابو البشر نفس واحدهاى است که این نوع انسانى در دار وجود از او خلق شده است.
در سلسله طولى آدم در حقیقت نفس واحده است و عقل اول است که آن عقل اول روح محمدى است در حقیقت که در این نشئه عنصریه ظاهر شده و رسول اللّه فرمود: «أول ما خلق اللّه نوری» که این نوع انسانى بلکه جمیع انواع مخلوق از این نور (که عقل اول است و روح محمدى است و نفس واحده است و آدم نشئه اول دار وجود است) آفریده شدند. نیز رسول اللّه فرمود: «کنت نبیّا و آدم بین الماء و الطین» (وقتى آدم بین آب و گل بود من پیغمبر بودم).
یعنى عقل اول که روح محمدیه است و مر او را در همه عوالم مظهر است و هر موجودى از او فیض مىگیرد. پس آدم از عقل اول یعنى از حقیقت محمدیه فیض وجود گرفت.
بیان مطلب این است که حقیقت انسانیه را در جمیع عوالم مظاهرى است.
مظهر اولش در عالم جبروت روح کلى است که عقل اولش نامند و این آدم اول است و حوّاى او نفس کلیه است که از ضلع أیسر عقل اول آفریده شد زیرا که به سوى خلق است و یمینش که عقل اول است جانب حق است این در عالم جبروت، در عالم ملکوت آدم نفس کلیه است و حوایش طبیعت کلیهاى است که در أجسام است، و در عالم ملک آدم ابو البشر و حواست.
و هو قوله تعالى: یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَه وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا کَثِیراً وَ نِساءً.
خداى تعالى در اول سوره نسا فرمود: «اى مردم از پروردگارتان پروا کنید آن که شما را از یک نفس آفرید و از او جفتش را پدید آورد و از آنها مردان و زنان بسیار پراکنده ساخت» از آدم و حواى عالم جبروت عقول و نفوس مجرده خلق شدند که عقول، رجال و نفوس نسائند و از آدم و حواى عالم ملکوت نفوس ناطقه مجرده و نفوس منطبعه در أجسام که نفوس ناطقه، رجال و نفوس منطبعه نسائند و از آدم و حواى عالم ملک که واضح است.
منابع :
ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، علامه حسن زاده آملی، ص: 65