در تعین ثانی دو بحث عمده و مهم وجود دارد که نقش کلیدی در تحقق همه کثرات عالم و پدید آمدن موجودات خلقی دارد. یکی اسمای الهیه و دیگری اعیان ثابته و در واقع از جهتی باید گفت تعین ثانی با دو محور اساسی آن یعنی اسمای الهیه و اعیان ثابته، استخوان‌بندی اساسی عرفان نظری را تشکیل می‌دهند و سعی ما در این نوشتار بررسی جهات مختلف اعیان ثابته می‌باشد.
موضوع اعیان ثابته از لحاظ های مختلفی اهمیت دارد. برخی آن را جزء مهم ترین نوآوری های شیخ اکبر، محی الدین ابن عربی به شمار آورده اند. این بحث – برخلاف مبحث اسما که پیش از محی الدین نیز مطرح بوده است – کمتر مورد توجه عارفان پیش از ابن عربی بوده است.
اعیان ثابته، همان صور ماهیات و کثرات تفصیلی است که در تعین ثانی، معلوم حق قرار می گیرند. به بیان دیگر، صور علمی حق در تعین ثانی را که به نحو معلومات تفصیلی اند و در واقع، چیزی جز همان ماهیات نیستند، اعیان ثابته می نامند. پس اعیان ثابته ، همه اموری است که با اسامی ماهوی از آنها یاد می کنیم؛ مانند عقل اول، نفس کلی، فلک، فرشته، انسان، اسب، سنگ و.... حق تعالی به این امور علم پیشین دارد و ایجاد آنها نیز به واسطه همین علم پیشین است.
منابع :
- یزدان پناه – سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، ص463