چنانچه گفتیم عرفان نظری به همت ابن عربی پدید آمد اما وی همچون اکثر موسسان علمی و نوابغ فقط انبوهی از اصول و فروع و نتایج را گرد آورده است و به نظم منطقی و ساختار علمی آنها توجه نداشته است. در فتوحات مطالب به ترتیب مکاشفات ابن عربی آمده است و لذا جمع بندی آنها مشکل است
پس از ابن عربی دوره جدیدی از تطور عرفان نظری آغاز می شود که بزرگان صاحب کشف و نظر تمام همت خویش را در آن به تنظیم عالمانه مطالب گسترده و انبوه وی مصروف کردند تا عرفان نظری با ساختار کامل علمی ارائه شود اما باید توجه داشت که تقریبا هیچ امر جدیدی که نتوان آن را در آثار ابن عربی یافت در این دوره به چشم نمی خورد بلکه بالعکس مطالب پرشماری در آثار او وجود دارد که به آثار منظم و مدون عارفان پس از او منتقل نشده است و این امر تا به امروز هم ادامه دارد. از این رو با وجود همه آثار ذی قیمت عرفان نظری پس از ابن عربی ضرورت پرداختن به آثار خود او در هر تحقیق عرفانی روشن می شود.
منابع :
- یزدان پناه – سید یدالله، نسبت دین، عرفان و فلسفه، عرفان اسلامى، پیش شماره 3 اینجا
- یزدان پناه – سید یدالله، مبانی و اصول عرفان نظری، صص 30 تا 60
- امینی نژاد – علی، حکمت عرفانی، صص 35 تا 51